Uit wetenschappelijk onderzoek naar effecten van mindfulness en meditatie komen vele gunstige effecten naar voren. Een aantal van deze effecten zijn te vinden in dit artikel, geschreven door Riët Aarsse, en hier is een link naar een blog van Frits Koster die gaat over meditatie en onderzoek. Maar er is meer. Waartoe leidt meditatie?
Voorkomen van spanningen, stress en onrust
In onze huidige maatschappij met zijn prestatiedrang en, voor vele mensen, hoge werkdruk, zijn er velen die last hebben van spanningen en stress. Meditatie leidt tot ‘loslaten’ en leert je anders om te gaan met jezelf, de ander en situaties. De oorzaak die telkens weer tot spanningen, stress en onrust leiden zal daardoor minder worden en tenslotte verdwijnen.
Jezelf worden
Als we ons gedrag goed waarnemen – of als we ons daarvan bewust worden -, gaan we merken dat we er conditioneringen spelen in ons leven. Als gevolg van onze opvoeding, milieu en omgeving reageren we veelal volgens bepaalde vaste patronen. Dit gedragspatroon kan behoorlijk afwijken van wat bij ons past of wat we werkelijk willen. We zijn daardoor niet onszelf. En naarmate we minder onszelf zijn zal dat meer spanningen en gevoelens van onbehagen geven.
De aandacht voor wat hier en nu gebeurt in de meditatie leidt ertoe dat we onszelf steeds meer bewust worden van deze conditioneringen. Via het proces van bewust worden, zal dit leiden tot het geleidelijk oplossen van die conditioneringen, die niet bij ons passen en zo zullen we steeds meer onszelf kunnen worden.
Geluk vinden in onszelf
In onze drang om gelukkig te zijn, zijn we voortdurend bezig allerlei dingen na te jagen, waarvan we denken dat ze ons gelukkig(er) zullen maken. Dit kunnen zowel materiële als immateriële dingen zijn. We kunnen er soms zelf helemaal door bezeten zijn. Het kan een auto, diploma, functie, partner zijn, het kan van alles zijn. Maar wat blijkt als we het eenmaal bezitten? Onze vreugde en ons geluk is maar van korte duur; soms enkele uren, soms enkele dagen en hooguit enkele weken. En zodra deze vreugde, dit geluk is weggeëbd, richt onze aandacht zich weer op iets anders om te bezitten.
Daarnaast zal naarmate iets waardevoller voor ons is, de angst groter worden, dat we het kwijtraken en zal de pijn ook groter zijn als we het verliezen. Kortom, er is op deze manier niets te verwerven dat ons blijvend geluk kan schenken.
Via de weg van de meditatie gaan we inzien dat we niets buiten onszelf nodig hebben om echt gelukkig te zijn. Wellicht hebben velen wel eens een geluksgevoel onafhankelijk van uiterlijke omstandigheden meegemaakt! We leren ‘los te laten’, waardoor we tot ontspanning kunnen komen en de geest kan ‘thuiskomen’. Het achterna hollen van allerlei dingen hoeft niet meer, omdat het geluk vlakbij blijkt te liggen!
Zuivering van de mind
Regelmatig hebben we moeite met bepaalde kanten in onszelf en ook bij mensen met wie we omgaan; dat kan zijn: hebzucht, angst, jaloezie, ergernissen. Wat kan leiden tot schuldgevoelens en nog meer ergernissen, hetgeen weer een bedrukt gevoel geeft. Meditatie leidt tot het bewust worden van onze zogenaamde positieve en negatieve kwaliteiten en we leren daarmee om te gaan.
Dit proces leidt ook tot een geleidelijke transformatie van onze zogenaamde negatieve kwaliteiten. Zo zal bijvoorbeeld hebzucht transformeren tot vrijgevigheid en haatgevoelens tot liefde. Meditatie leidt tot zuivering van de geest. De Boeddha vatte zijn leer als volgt in drie korte zinnen samen: “Vermijd het kwade, doe het goede en zuiver je mind”. Een andere uitspraak van hem is: “Naarmate iemands mind zuiverder is zal iemand gelukkiger zijn.”
Alles is tijdelijk
We kunnen ons in omstandigheden bevinden, dat ons kennelijk alles voor de wind gaat. Ook de historische Boeddha bevond zich als koningszoon in een dergelijke situatie. Hij had alles wat zijn hartje begeerde. Dat hij toch het paleis verliet en de weg van de meditatie koos, was omdat hij ging inzien dat alles tijdelijk en daardoor kwetsbaar is en dat zaken zoals ziekte, (de gebreken van) ouderdom en de dood onontkoombaar zijn.
Leven in het hier en nu
Als we goed opletten – of ons daarvan bewust worden -, zullen we merken, dat onze gedachten veelal met het verleden of de toekomst bezig zijn. Zo ontgaat ons het ‘hier en nu’, terwijl het heden juist de werkelijkheid vormt. Het verleden is immers voorgoed voorbij en bestaat niet meer terwijl de toekomst er nog niet is. Meditatie houdt per definitie in: leven in het ‘hier en nu’, omdat we onze aandacht richten op wat er ‘hier en nu’ is.
Totale bevrijding
Evenals Boeddha deze had, bezitten we allen de potentie om tot totale bevrijding te komen.
Terug naar de bron
Meditatie is niet iets om over te lezen of te praten. Maar, zoals ook geldt voor een sport beoefenen of het bespelen van een instrument: het moet worden beoefend. En het is mogelijk om ieder moment te beginnen. Maar om tot de vruchten van meditatie te komen is het wel van belang om het regelmatig te beoefenen, bij voorkeur iedere dag en zoveel mogelijk op dezelfde tijd. In het begin kan dat bijvoorbeeld vijf minuten zijn en langzaam kan dat worden uitgebreid tot 30 minuten of langer.
Naarmate we intensiever meditatie beoefenen zal het gemakkelijker worden om ook in onze dagelijkse activiteiten alles met zoveel mogelijk aandacht (meditatief) te doen. Het wordt dan meditatie in ons dagelijks leven en het zal dan steeds gemakkelijker en meer vanzelfsprekend worden om te leven vanuit onze bron. In essentie zijn we die bron vol liefde en geluk.
Deels overgenomen van www.simsara.nl met toestemming.